LIT. 2: CREATIEVE VERWERKINGSOPDRACHT

Tekst hier invullen...

De jongen in de gestreepte pyjama ( John Boyne)

Vergelijking boek met de verfilming

1. Korte samenvatting

Bruno is de zoon van een Duitse officier tijdens WO II; hij woont met zijn zus Gretel en zijn ouders in Berlijn. Plots moeten ze verhuizen omdat zijn vader tot commandant van het concentratiekamp in Auschwitz is gepromoveerd. De kleine jongen snapt er helemaal niks van, want zijn vader heeft nog nooit details over zijn werk voor de Fuhrer verteld. Hij heeft zelf nauwelijks contact met zijn vader, die erg afstandelijk en streng is. Hij mag ook niks vragen over zijn rol in het leger.

In Auschwitz woont de familie in een kil en onpersoonlijk huis. Bruno voelt zich erg ongelukkig; hij heeft er geen vrienden, er zijn geen buren, er is helemaal geen natuur, geen stad in de buurt, ....het lijkt alsof ze in een verlaten gebied wonen.

Bruno beseft helemaal niet waar ze terecht zijn gekomen; hij is nog maar 9 en weet niks van de oorlog, de Jodenvervolging, de concentratiekampen,... Hij merkt wel dat er een hoge prikkeldraad rond het huis loopt en vanuit een slaapkamervenster ziet hij in de verte "rare mensen" in een pyjama rondlopen in een soort bewaakt kamp. Zijn ouders vertellen hem niets over de oorlogssituatie en hij denkt dat die mensen op een boerderij werken. Zijn vader draagt een nieuw uniform en hij is de hoogste in rang en heeft vele soldaten tot zijn dienst.

Op een dag trekt Bruno er op uit; hij heeft samen met zijn zus een privéleraar aan huis, die vooral de nadruk legt op geschiedenis en aardrijkskunde. Bruno wil er dus net als de ontdekkingsreizigers op uit trekken. Hij gaat op zoek naar die "rare mensen in pyjama" die hij vanuit zijn slaapkamerraam ziet. Hij wandelt tot aan het kamp en maakt er kennis met een jongen, die Shmuel heet. Bruno snapt niks van die prikkeldraad; Shmeul vertelt dat hij ook vrienden heeft in het kamp, terwijl Bruno heel alleen is...

Bruno verneemt dat Shmuel even oud is als hij..en op dezelfde dag geboren is. Ze zijn dus een soort tweeling...op afstand. De joodse jongen vertelt hoe hij met zijn familie uit huis is gezet en dan als beesten op een trein werden gezet en zonder bezittingen naar dit kamp gevoerd. Bruno is nog te klein om dit allemaal te snappen. Shmuel vertelt ook over de Davidster, die alle joden moeten dragen,...Bruno vertelt over het Naziteken dat zijn vader op een armband draagt, maar hij beseft het verschil tussen beiden niet.

Op een dag zit Shmuel in de keuken als Bruno thuiskomt; hij is door de inwonende luitenant uit het kamp gehaald om kleine glaasjes te poetsen. Bruno kan niet geloven dat zijn vriend nu bij hem thuis zit. Hij geeft hem een stuk kip om te eten, de joodse jongen is doodsbang wanneer de luitenant binnenkomt,...hij denkt dat hij de kip uit de koelkast gestolen heeft en brult hem toe...Bruno weet niet wat te zeggen en ontkent dat hij de joodse jongen ooit gezien heeft....de luitenant schreeuwt naar Shmuel en zegt dat hij na zijn taak wel eens zal laten zien wat hij met ongehoorzame jongetjes doet....hij geeft hem een pak slaag voor hij terug naar het kamp mag...

Bruno gaat elke dag naar het kamp, maar zijn vriendje zit er nooit meer...pas na een week zit hij er terug, bont en blauw geslagen...Bruno schaamt zich omdat hij zijn vriend verraden heeft uit schrik voor de luitenant, maar ze sluiten terug vriendschap...

Bruno zegt dat hij graag eens onder de draad wil doorkruipen om samen met Shmuel te spelen en samen op zoek te gaan naar zijn vader...Shmuel vindt dat gevaarlijk, maar leuk...hij zal hem dan ook een gestreepte pyjama bezorgen....ze spreken af voor de volgende dag...

Bruno kruipt onder de draad door , doet zijn eigen kleren uit en legt ze op een hoopje aan het hek....hij trekt de pyjama aan , maar kort nadien wordt de barak omsingeld waar de Duitsers op zoek zijn naar Shmuels vader.....de joden worden vooruit geduwd.....de jongens weten niet wat er gebeurt.....ze stappen onbewust de gaskamer binnen en worden samen vergast, hand in hand...

Bruno's vader vindt zijn kleren aan het hek van het kamp en beseft wat er gebeurd is....hij stort in elkaar ...

2. Verschillen film/boek

Moederrol

Film: De moeder geeft meermaals duidelijk aan dat ze eigenlijk niks wil te maken hebben met de uitroeiing van de joden. Ze beseft dat haar man vreselijke beslissingen neemt in dienst van de Fuhrer, maar om zichzelf te beschermen tegen de waanzin, zet ze haar oogkleppen op. Ze haat de nieuwe omgeving, maar weet dat er voor haar man geen weg terug meer is.

Boek: De moeder komt nauwelijks aan bod; ze vervult een beperkte bijrol. Ze leidt het gezin met strenge hand, er is weinig plaats voor liefde of genegenheid. Als Hitler en Eva Braun op bezoek komen, vervult ze haar rol van perfecte gastvrouw, maar eigenlijk niet van harte.

Propagandafilm

Film: er wordt een uitgebreide propagandafilm over het concentratiekamp vertoond; de Duitsers wilden de wereld tonen hoe goed de joden het eigenlijk hadden en hoe prachtig alles georganiseerd was voor hen. Uiteraard was dit alles "window dressing" en was deze promofilm volledig opgezet spel.

Boek: in het boek komt dit filmpje helemaal niet voor; het boek is meer rechttoe-rechtaan terwijl de film voor extra emotionele momenten zorgt. De beeldtaal is erg shockerend en laat niets aan de verbeelding over...

Nazisme

Film: de uitwassen van het Nazisme worden expliciet benadrukt: Swastikavlaggen vullen veelvuldig het beeldscherm, massale optochten worden getoond, de verschrikkingen van het concentratiekamp worden gedetailleerd weergegeven,...het is duidelijk de bedoeling van de cineast om de weerzin tegen het Nazisme van het scherm te laten druipen. Bij momenten vervalt het scenario in karikaturale anekdotes en schreeuwerige ensceneringen om het verdorven karakter van het Naziregime in de verf te zetten.

Boek: het boek gaat subtieler om met de Nazi-uitwassen, er wordt nauwelijks bijkomende informatie gegeven. Het is een koude , onpersoonlijke weergave van de feiten, zonder dramatisering of historische achtergrondinformatie.

Protagonisten

In de film worden de onderlinge emoties tussen de twee hoofdpersonages extreem uitvergroot. Men laat de kinderen ook meer rechtstreeks met elkaar omgaan: ze praten aan het hek, spelen met de bal, dammen samen,...

Shmuel krijgt uitgebreid de kans om het hele propagandaverhaaltje van de Duitsers te ontkrachten, terwijl dit in het boek nauwelijks aandacht krijgt. De hongersnood van het joodse jongetje wordt ook schril afgezet tegen de overvloedige maaltijden van de bevoorrechte Nazi's.

De slotscène in de film wordt veel langer uitgesponnen; de ouders zijn hopeloos op zoek naar hun zoon nadat ze zijn kleren aan het hek hebben gevonden. De wanhoop is van hun gezichten af te lezen, want ze beseffen dat ze te laat zijn om een ramp te voorkomen...De kijker wordt minutenlang meegevoerd doorheen het kamp om de waanzin van de oorlog te expliciteren.

Het boek eindigt nogal abrupt: de kinderen worden per ongeluk vergast, ... einde verhaal. Je blijft wat verweesd achter, maar het geeft je wel de kans om even te reflecteren over de waanzin van de oorlog. Het verhaal is niet erg waarschijnlijk, maar het komt wel binnen als een bom.